02 apr Zoektocht naar vrijheid: Blog 3, Als een Kameleon

Blog 3 is onderdeel van een reeks ervaringsverhalen (die ik maandelijks aan het delen ben) waarin mijn zoektocht naar vrijheid wordt beschreven. Mocht je meer ervaringsverhalen of mijn intentie waarom ik dit deel, willen lezen, ga dan naar mijn blogpagina op mijn website www.devrijekameleon.nl

Blog 2 Radeloos kwam misschien wat rauw binnen. Om mijn volgende ervaringen te delen, denk ik dat het goed is iets meer achtergrond informatie en context te delen. Een uitgebreidere blog over mijn kindertijd zal een van mijn laatste blogs zijn, verwacht ik.

Mijn kindertijd

In mijn kindertijd rond 1979 ging de relatie van mijn ouders slecht. Mijn moeder was in de war en verliet ons huis. Ze dacht dat het beter was ons als kinderen thuis achter te laten. Ik bleef vanaf mijn vierde levensjaar achter bij mijn vader. Wat er precies met mijn moeder aan de hand was, wist ik op dat moment niet goed. Daar werd niet over gesproken. Mijn vader werd een man alleen met twee jonge kinderen en een fulltime baan. De afwezigheid van mijn moeder moest praktisch worden opgelost. Het gevolg was dat ik elke dag werd opgevangen door de buurvrouw, oppas, mijn kleuterjuf en ouders van school. Op maandag speelde en at ik bij een vriendin. Op dinsdag ging ik naar mijn kleuterjuf. Op woensdag lunchte en speelde ik bij een andere vriendin en ga zo maar door. Ballet, paardrijden, tapdansen, alles werd georganiseerd door kennissen en ouders van vriendinnen. Ik kwam op heel veel verschillende plekken terecht en werd geconfronteerd met veel verschillende situaties en mensen. Overal wist ik mij heel goed aan te passen.

Door de ouders werd ik ook vaak verwend. Ze maakten lekker warm eten klaar of haalden speciaal voor mij selderie salade, aardbeienjam op witbrood of pennywafels in huis. Die aandacht en gezelligheid hebben mij veel gebracht. Het gaf me een gevoel van geborgenheid. Maar het was niet mijn thuis. Ik voelde mij vaak anders dan de rest. Mijn thuissituatie was anders en ik voelde mij ook anders. Een echt gezinsleven hadden wij thuis niet. In de avond aten we wel met elkaar, maar daarna deed iedereen weer zijn eigen ding. Als er gesprekken waren dan gingen ze over werk, politiek, het nieuws en belangrijke wereldzaken als Stop de Bom en de anti-apartheid beweging. We hadden geen gesprekken over de dagelijkse dingen die ik meemaakte of dingen die ik leuk vond. Daar was geen ruimte voor. We hadden wel veel humor en soms was er ook gewoon heel veel stilte in huis. In de avonden waren er vaak politieke vergaderingen aan huis. Als klein meisje zat ik dan bij iedereen aan tafel. Ik vond dat wel gezellig. Zodra de vergadering begon werd het saai en ging ik alleen naar boven televisie kijken of zelfstandig naar bed. Na afloop bracht mijn vader nog warme anijsmelk. Aandacht voor mijn belevingswereld en vooral voor mijn gevoelswereld was er thuis niet. Ook niet op school of bij anderen thuis. Ik voelde en zag van alles, maar kon het nergens kwijt. Lag het aan mij? Was ik teveel? Ik haakte af met vertellen en vragen stellen. Ik leerde flexibel, sterk en zelfstandig te zijn.

In de tussentijd was mijn moeder afwezig. Heel af en toe ging ik bij haar op bezoek. Rond mijn zevende jaar kwam ze meer structureel in beeld. De scheiding was officieel. Hierdoor kwam er geld vrij en kocht mijn moeder een huis op loopafstand van mijn vaders huis. Er werd een regeling getroffen dat mijn broer en ik om het weekend bij mijn moeder konden slapen. Ik was heel zelfstandig en verplaatste mij van het ene huis naar het andere huis. Als ik er nu op terugkijk, denk ik dat het best lastig voor mijn moeder was. We waren zo lang van elkaar verwijderd geweest. We hadden onvoldoende tijd samen gehad om een gezinsstructuur op te bouwen. En om het weekend met elkaar samen zijn, zorgde er ook niet voor dat we echt een gezin konden vormen.

In de weekenden bij mijn moeder kon ik meer mezelf zijn. Er waren weinig tot geen regels. Mijn moeder was open minded. Misschien iets te open en niet hoe een moeder misschien hoort te zijn. Ze was anders dan anderen. Bij mijn moeder thuis waren schoolprestaties niet belangrijk. Ze geloofde niet in het schoolsysteem. Het ging bij mijn moeder thuis om creativiteit, gevoelens en persoonlijke ontwikkeling. Mijn moeder had het zwaar met de scheiding en met zichzelf. Ze was ook wel vaak afgeleid en voor mij niet helemaal aanwezig. Zodra ik binnen kwam, voelde ik direct de stemming van mijn moeder. Ze had de neiging om veel in bed te liggen of met een dekentje op de bank en was vaak somber. Ik probeerde er zoveel als mogelijk voor haar te zijn, luisterde naar haar verhaal, stelde haar vragen. Ik was gericht op haar geluk. Als zij gelukkig was, kon ik ook gelukkig zijn.

Een nieuwe periode brak aan

Mijn wereld werd vanaf de vijfde klas steeds groter. Als tiener werd mijn focus verlegd van mijn ouders naar mijn vrienden. Ik kreeg meer vrijheid en vertoefde steeds meer op straat. De veilige gezinnen van school werden ingeruild voor vrienden op straat. We gingen veel op avontuur. Met vriendinnen naar de Uithof om te schaatsen, naar de kermis, op straat hangen, in de zomer naar het strand, met oud & nieuw kerstbomenjacht, enzovoort. Ik leerde al heel gauw dat ik op straat veel aandacht kreeg. Ik voelde me gezien en kreeg bevestiging. Hoe vrouwelijker ik werd, hoe meer aandacht ik kreeg. Met buurjongens en een aantal vriendinnen in portieken, bossen en parkjes hangen. Muziek luisteren op straat. Mijn eerste tongzoen en wat geflikflooi. Ik zag er veel ouder uit voor mijn leeftijd. Ik blondeerde mijn haar, kocht mijn eigen kleding van mijn kleedgeld en deed make up op. Ik rookte sigaretten en heel af en toe een blowtje.

Ik werd minder afhankelijk van mijn ouders. De straat gaf mij meer kracht. Precies in die periode kwam mijn vader zijn Boliviaanse vriendin bij ons in huis wonen. Ze had natuurlijk de beste intenties. Ze was een vrouw met andere opvattingen, normen en waarden. Er ging thuis een andere wind waaien. En begon zich met mij te bemoeien. Terwijl ik daar op dat moment helemaal niet meer op zat te wachten. Ik had mijn eigen leven. Ik voelde mij minder afhankelijk van thuis. Ze vond natuurlijk dat ik de verkeerde vrienden had. Vragen als wat doen hun ouders voor werk? Wat hebben ze voor schoolniveau? En als ik vriendinnen meenam naar huis kregen ze een heel kruisverhoor. Ook werd er voor het eerst aandacht besteed aan school. Ze verwachtte meer prestaties. Achteraf had ze gelijk, maar op dat moment was ik helemaal niet in staat om te presteren. Ik liet de bemoeienissen met mijn persoonlijke leven niet toe. Liet me op dat vlak niets meer vertellen en deed waar ik zin in had. Al dat commentaar maakte mij extra opstandig en tegendraads. De bemoeienissen en zorgen sloten niet aan op mijn beleving. Ik voelde me op straat juist veel beter dan thuis en liet me dat niet afnemen. Om van al dat gezeur af te zijn, nam ik bijna nooit iemand mee naar huis of deed ik verslag van mijn dag. Ik kwam thuis om te eten en deed mijn ding. Ik hield me zover mogelijk wel aan de regels. Ik deed mijn taken, probeerde op tijd thuis te zijn. Ik kreeg een soort van dubbel leven, een spannend leven op straat en een aangepast leven bij mijn vader thuis.

Straat en mijn moeders ’thuis’ gingen beter met elkaar samen. In de weekenden had ik veel vrijheid dus was ik op straat. Iedereen kwam daar wel over de vloer. Ik vertelde mijn moeder alles. Ze keurde niets af en had altijd vertrouwen in mij. Dat versterkte onze band. Natuurlijk had ik ook daar wel eens een grote mond. Voor mijn gevoel zat er naar haar vooral veel pijn van het gemis van een echte moeder. Mijn afhankelijkheid van mijn ouders werd door het vergroten van mijn wereld minder zwaar, maar dit mechanisme werd doorgetrokken naar mijn vrienden. Ik wilde wel heel graag lief gevonden worden en deed daar alles voor. Ik was een allemansvriend, een pleaser, een clown. Ik liet mijn eigenwaarde afhangen van de bevestiging van mijn vrienden. Mijn aandacht lag net als in mijn kindertijd buiten mezelf. Ik ging alle kanten op, waaide met alle winden mee en leerde allerlei maniertjes hiermee om te gaan. Net als een kameleon paste ik mij aan elke situatie haarfijn aan.

Mijn fijngevoeligheid en aanpassingsvermogen zijn eigenschappen die mij hebben geholpen te overleven. Ik heb heel lang ‘redelijk goed’ op deze manier gefunctioneerd. Totdat ik in een situatie terecht kwam dat ik zo over mijn grenzen heen was gegaan dat mijn lichaam stopte met functioneren. Ik moest veranderen. Het stellen van grenzen werd mijn uitdaging…..

Blog 4 wordt in plaats van op de eerste zondag van de maand op zondag 30 april geplaatst.