21 dec Zoektocht naar vrijheid: Blog 15, De cirkel is rond

Vandaag ben ik jarig en heb zojuist mijn blog af. En deel deze dan ook heel graag met jullie. Mijn nieuwe blog De cirkel is rond. Het past binnen mijn reeks ervaringsverhalen. Mooie afsluiting van 43 jaar.

Twee weken geleden mocht ik mijn diploma trauma coaching in ontvangst nemen. Een lichaamsgerichte opleiding van het Atma Instituut te Amersfoort. Een opleiding met hoog opgeleide gemotiveerde professionals als studenten en zeer bevlogen inspirerende praktijkdocenten. Echt een cadeautje voor mezelf.

Toen ik binnen mijn coaching opmerkte dat ik op sommige momenten niet goed kon doorpakken en moest doorverwijzen, ging ik op zoek. Training hier, lezing daar. Ik heb ervaren dat wanneer je echt wilt groeien, een blokkade, frustratie of een wens ervaart, het vooral veel vertraging en verbinding met ons lichaam en voelen vraagt. Uit het hoofd en terug naar de/ onze natuur. Paarden coaching sloot al meer bij mijn natuurgerichte aanpak aan. Wat ik eigenlijk intuïtief al deed, wilde ik uitbreiden, onderbouwen en verdiepen. Heel bewust koos ik voor deze lichaamsgerichte traumacoach opleiding. En wat ben ik dankbaar voor mijn keuze. Ik viel met mijn neus in de boter. Het voelt alsof de cirkel nu rond is. Mijn levenservaringen, het delen van verhaal, mijn slogan, de naam van mijn praktijk. Alles was er al, klopt nog meer en is in lijn met mijzelf en elkaar. Waarom trauma?

Trauma

Trauma? ‘Ik heb geen trauma’ zeggen veel mensen. De gevoelswaarde van het woord trauma is zwaar. Mensen hebben vaak het idee dat trauma is gekoppeld aan één of meer concrete heftige ervaringen of gebeurtenissen in het leven. Dat klopt. Enkelvoudige of meervoudige gebeurtenissen die we kennen als pesten, misbruik, een ongeluk meemaken of zien, een overlijden van een dierbaar iemand, etc. Iedereen gaat er op zijn eigen manier mee om. Het wordt pas een trauma als die ervaringen ons overkomen en te intens zijn om echt te doorvoelen. En als we op die momenten onvoldoende steun uit onze omgeving krijgen. Zodat de verwerking ervan stagneert en ergens in ons brein en lijf blijft zitten. Met alle gevolgen van dien. Ik denk dat iedereen zich hier wel iets bij kan voorstellen?

Ontwikkeltrauma

We hebben verschillende vormen van trauma. In deze blog wil ik het vooral hebben over ontwikkeltrauma. Dit komt veel vaker voor en er is nog veel onwetendheid op dit gebied. Het gaat over ‘problemen’ die je in het hier en nu ervaart waarbij de oorsprong vaak is terug te herleiden naar het gezin van herkomst. Ongeschonden uit je kindertijd komen, is bijna onmogelijk. Eigenlijk zijn we allemaal wel getraumatiseerd. De één wat meer dan de ander. Onze (voor)ouders hebben ons met de beste bedoelingen opgevoed. Maar worstelden vaak bewust of onbewust met hun eigen problemen en onvermogen. Als baby en kind zijn we afhankelijk van onze opvoeders. Een baby of kind is altijd op zoek naar liefde en verbinding. Het is belangrijk om gezien te worden. Geliefd te zijn, te worden gevoed, vastgehouden en gekoesterd. Naast eten en drinken is liefde echt noodzakelijk om te overleven. Je kunt je misschien voorstellen dat een klein kind, die afhankelijk is van zijn ouders, in eerste instantie veel pijn en stress ervaart bij het onvermogen en de problemen van zijn ouders.

De eigen ontwikkeling kan hierdoor worden verstoord. Vanaf de conceptie tot aan het 8^e à 10^e levensjaar doorloopt een kind een aantal fases. Deze fases hebben als thema bestaansrecht, voeding, autonomie, jezelf kunnen en durven zijn, leven vanuit gevoel en je vrij voelen. De fase waarin verstoring plaatsvindt, ons temperament en DNA zijn van invloed op welk overlevingsmechanisme (oftewel karakterstructuur) zich ontwikkeld. Dit mechanisme wordt als vaste bedrading opgeslagen in onze hersenen en autonome zenuwstelsel. Ons neurologisch systeem. Bovendien wordt de energiestroom vaak ergens in het lichaam geblokkeerd. Niet alleen onze (voor)ouders en heftige gebeurtenissen hebben onze aanpassing bepaald. Ook de maatschappij heeft grote invloed op onze ontwikkeling. Veel omgevingen waarin wij ons als kind en volwassene begeven (bijvoorbeeld school, televisie en nu de sociale media), socialiseren, beïnvloeden en vormen ons. We zijn perfecte ‘aanpassers’.

Overlevingsmechanisme

In welke fase er verstoring heeft plaatsgevonden, voorspelt eventuele problemen en onvermogen in de toekomst. Het kleine kind ontwikkelt dus gedragspatronen, maniertjes en strategieën om aan de verwachtingen uit de omgeving te voldoen. Moest het kind als grote zus (omdat moeder het te zwaar had) voor alle kleine broertjes en zusjes zorgen, dan is het volwassen geworden kind waarschijnlijk zorgzaam. Een hele mooie kwaliteit. Ze kan veel dragen van anderen. En kan zich schuldig voelen als zij voor zichzelf kiest. Dus doet ze dat vaak niet. Onderdrukt ze regelmatig haar gevoelens en houdt de energie binnen. Wat weer vaak ten koste gaat van haar zelfzorg en grenzen stellen. Het gaat nog veel dieper dan dat, want haar moeder heeft het niet voor niets zwaar. Vaak als je terugkijkt in de geschiedenis van onze ouders en voorouders is vaak veel trauma en de effecten daarin terug te vinden. Bijvoorbeeld een vroeg overleden moeder of vader. De effecten daarvan op de opvoedende ouder. De broer die op de plek van de overleden vader kwam te staan. Of als je ouders jou vooral bevestigden in sporten en onvoldoende ruimte gaven om je gevoelens te uiten, dan ben je waarschijnlijk heel sterk en sportief. Maar tegelijkertijd vind je het moeilijk jezelf te uiten. En misschien is het helemaal lastig jouw gevoelens te voelen. Verberg je jouw kwetsbaarheid en maak je jezelf groot. Wat voor effect heeft dat op jouw kinderen? En wat hebben jouw ouders en voorouders meegemaakt waardoor zij zichzelf afsloten van hun gevoel? Een ander probeert alles bij elkaar te houden. Vindt het lastig verbinding met anderen te maken. Traumatische herinneringen uit de oorlog. Dood, verlies, pijn, afwezigheid. Een onbekende vader. Een afwezige moeder. Een vechtscheiding. En ga zo maar door. Ze zeggen dat tot wel zeven generaties terug de effecten van trauma nog steeds in ons familie systeem voelbaar of zichtbaar zijn. 

Volwassen en dan?

De manier waarop wij ons hebben aangepast en gehecht, werkt in ons volwassen leven door en beïnvloedt de manier waarop we in het leven staan, hoe we contact maken met de ander en hoe we verbonden zijn met ons eigen lichaam en energie. Het laat sporen achter in onze geest, maar ook in ons lichaam door o.a. verkrampte spieren en een ontregeling van ons zenuwstelsel. Gevoelens worden vaak onbewust onderdrukt. Met als gevolg dat er lichamelijke klachten, ontevredenheid, gebrek aan energie, angsten, onzekerheid en spanning kunnen ontstaan. Vaak zijn we ons er niet eens van bewust of denken we dat we nu eenmaal zo zijn en/of ervaren we het niet als een probleem. Totdat we te maken krijgen met situaties waarin we (on)bewust worden geconfronteerd met ‘oude pijn’. En niet meer kunnen functioneren zoals we willen. Daar waar het gedrag ons in het verleden goed van pas kwam, kan het nu gaan tegenwerken.  

In contact met een ander

In contact met een ander ontmoetten twee mensen elkaar, maar ook zoals een docent van de opleiding zo mooi zei ‘twee hechtingsgeschiedenissen en twee zenuwstelsels’. Kun je je voorstellen wat dat voor effect heeft? In de ontmoeting ontstaan er allerlei misverstanden door projecties, overdracht en tegenoverdracht. Je kent het wel. Je vindt iemand aardig, minder aardig, irritant zelfs. Je bent geraakt negatief danwel positief. We hebben vaak de neiging om de verantwoordelijkheid van ons gevoel bij de ander te leggen. Op de ander te projecteren. Als je hier bewust van wordt, kan je zoveel beter met jezelf en de ander omgaan.

Het is helemaal gaaf als je deze processen samen met die ander, waarop de projectie plaatsvindt, kunt onderzoeken. Er is van beide kanten bewustzijn en commitment nodig om dit met elkaar te creëren. Ik heb vriendschappen waarmee ik dit oefen. En één vriendschap waar het nu zelfs heel ‘gewoon’ is. Gewoon tussen aanhalingstekens omdat we elke dag zo dankbaar zijn dat echt alles er mag zijn. Dit is waar ik mijn groepsactiviteiten op baseer. Het versterkt de onderlinge verbinding. Ook als je met mensen werkt, is het interessant en misschien wel noodzakelijk bewust te zijn van de ontmoeting van hechtingsgeschiedenissen. Te ervaren wanneer systemen op elkaar reageren. Lichaamsbewustzijn is hierbij noodzakelijk, want zonder de verbinding met het lijf gaan we aan zoveel informatie voorbij. Wat is van jou? Wat is van de ander. Reageer je op de ander of reageer je vanuit jezelf?

Mijn hechtingsverhaal

Zoals velen van jullie hebben kunnen lezen, heb ik zelf verschillende ontwikkelfases minder goed doorlopen. Onbewust paste ik mij als kind aan mijn omgeving aan. Mijn zelfstandigheid en verantwoordelijkheid kwamen goed van pas. Ook het altijd gericht zijn op de ander zorgde voor meer veiligheid. Ik wist wat mijn moeder nodig had, omdat ik voelde wat zij voelde. Als mijn moeder oké was, was ik het ook. Omdat ik vroeger zo afhankelijk was van mijn omgeving, was echt mezelf zijn niet zo handig. Niemand zit te wachten op een kind die haar pijn en verdriet echt zichtbaar maakt. De kans op afwijzing was te groot. Een lief blij clownesk meisje was effectiever. Als een kameleon wist ik mij overal goed aan te passen. Vaak ten koste van mezelf. Toen mijn wereld groter werd, bleek mijn strategie minder goed te werken en liep ik in mijn leven meerdere keren vast.

Tijdens de trauma coachopleiding hebben we elke lesdag op elkaar geoefend en ook thuis met een oefengroep. En daarnaast was therapie onderdeel van het programma. Daar ging ik weer. Naar de diepte in mezelf. In verbinding met mijn hart, mijn lichaam. De ‘laatste’ restjes van afwijzing en afhankelijkheid onderzoeken en ontladen. Moeilijke en waardevolle momenten. Tijdens dit proces heb ik mooie stappen gezet. Ik kan de Haagse Hogeschool nu echt loslaten. Mijn praktijk verder professionaliseren. Mijn hart volgen. Om voor mezelf en de ander helemaal aanwezig te kunnen zijn.

Trauma coaching

Persoonlijke ontwikkeling en groeien gaan mijns inziens niet over onszelf veranderen, maar over onszelf beter leren kennen. Vriendjes worden met onze overlevingsmechanisme. De verbinding herstellen tussen ons hart, lichaam en hoofd. Bewust zijn. Zodat je jezelf kunt waarnemen en een keuze mogelijkheid creëert. Daarom ook mijn keuze voor deze specialisatie. Want ‘trauma coaching helpt bij het verwerken van spanning en het krijgen van verhelderende inzichten. Bij het opheffen van blokkades. Het vrijkomen van intense emoties. Bij het integreren van opgesplitste delen. Bovendien stimuleert het het zelf genezende vermogen van het lichaam. En helpt de verbinding met ons hoofd, hart en lichaam te herstellen. Waardoor de energie in het lichaam deblokkeert en gaat stromen. Wanneer je leert weer in contact te zijn met je lichaam en daar naar leert luisteren, ontstaat er verbinding met ons innerlijk kompas en meer levensenergie (atma.nl).’ Lichaamsbewustzijn en voelen leveren zoveel meer informatie op. Je bent in staat andere keuzes te maken. Bewust zijn en ernaar leven vraagt veel lef. Afwijken van een bestaand gedragsrepertoire betekent uit je eigen comfortzone stappen en dit kan best spannend zijn.

Stress

Mijn grootste ‘aha moment’ was toen ik de relatie van (ontwikkel)trauma en stress zag. Eerder had ik het wel gezien en zelfs ervaren. Heb er zelfs over geschreven in één van mijn blogs. Maar nu kreeg ik dieper inzicht. Hoe meer stress we in ons leven ervaren, hoe meer we terugvallen op onze automatismen/ overlevingsmechanisme. Juist in een tijd waar veel mensen te maken hebben met stress is deze kennis zeer relevant.

Wat ik zelf heb ervaren en wat ik ook om mij heen zie gebeuren, is dat veel mensen het lastig vinden de verbinding met zichzelf en elkaar te maken. In de huidige maatschappij staat het denken centraal. Gaat alles snel en is veel hectisch en vluchtig. Steeds meer mensen zijn aan het overleven. We schakelen, nemen ad hoc beslissingen, zijn veelal onbewust, reactief en kunnen de rust niet meer vinden. We staan als (jong)volwassenen regelmatig onder druk. De druk komt van buitenaf. Bijvoorbeeld van ons werk of studie, uit onze privéomgeving, ervaringen, maatschappij, nieuws of onze relaties. Wanneer wij met verschillende stresssituaties te maken krijgen, valt ons autonome zenuwstelsel terug op het bekende afweersysteem. Naast invloed van buitenaf komt de druk dus ook van binnenuit. Het is een reflexmatige biologische reactie. Je kunt het dus niet alleen met je hoofd oplossen. Een lichaamsgerichte benadering is daarbij ook noodzakelijk.

In de praktijk

Binnen mijn praktijk besteed ik naast in verbinding met jezelf komen en groepsverbinding ook aandacht aan stress. Hoe je dit zoveel mogelijk kunt voorkomen en de situatie eerder kunt terugdraaien. Het afgelopen jaar heb ik verschillende coachees mogen begeleiden. En merk dat het de juiste keuze was. Het doet precies wat ik hoopte en werkt veel dieper door. Ik bied nu net dat beetje extra. En krijg ook zulke mooie reviews en reacties van mijn coachees. Ik word er soms een beetje stil van. Het is zo gaaf mensen met zichzelf en elkaar te verbinden.

Heb je mijn ervaringsverhalen niet gelezen en ben je nieuwsgierig geworden, dan verwijs ik je naar mijn persoonlijke blogs https://www.devrijekameleon.nl/2018/11/25/ervaringsverhalen-gebundeld/ Mijn beschreven ervaringsverhalen gaan vooral over de effecten van mijn trauma’s, mijn beleving en mijn zoektocht naar vrijheid. Ik schrijf wel dat de cirkel rond is, maar weet als geen ander dat er altijd wel weer een nieuwe cirkel komt….. Ik blijf mezelf en mijn omgeving onderzoeken. Dus wordt vervolgd.

Delen is lief.

Warme groet,

Sirpa van der Steen – Ilsink

De Vrije Kameleon

‘Laat het los, maak jezelf zichtbaar en vrij’

Trauma & Competentie- en Natuurgerichte  Coach

Individuen & groepen

Coaching- Training- Workshops- Gastlessen

06-55831296

Mensen met persoonlijkheidsproblematiek of psychiatrische stoornissen moet ik doorverwijzen. Trauma coaching is vaak ontoereikend. Zij kunnen terecht bij een (GGZ) trauma therapeut.