Onze (voor)ouders hebben ons met de beste bedoelingen opgevoed. Maar worstelden vaak bewust of onbewust met hun eigen problemen en onvermogen. Als baby en kind zijn we afhankelijk van onze opvoeders. Op zoek naar liefde en verbinding. Het is belangrijk om gezien te worden. Geliefd te zijn, te worden gevoed, vastgehouden en gekoesterd. Naast eten en drinken is liefde noodzakelijk om te overleven. Je kunt je misschien voorstellen dat een klein kind, die afhankelijk is van zijn ouders, in eerste instantie stress ervaart bij het onvermogen en de problemen van zijn ouders. Juist door die enorme afhankelijkheid hebben we een sterk overlevingsinstinct en aanpassingsvermogen. Onbewust passen we ons aan onze omgeving aan.

De eigen ontwikkeling kan hierdoor worden verstoord (ontwikkeltrauma). Vanaf de conceptie tot aan het 8^e à 10^e levensjaar doorloopt een kind een aantal fases. Deze fases bestaan uit een aantal basisbehoeften. Namelijk veiligheid, afstemming, vrijheid en vitaliteit (liefde en seksualiteit) . We doorlopen alle fases. Ons temperament, ons DNA en de fase waarin verstoring plaatsvindt, zijn van invloed op wat voor overlevingsmechanisme (oftewel karakterstructuur) zich ontwikkeld. Dit mechanisme, een samenspel van gedrag, patronen en maniertjes, wordt als vaste bedrading opgeslagen in onze hersenen en autonome zenuwstelsel. Ons neurologisch systeem. Niet alleen onze (voor)ouders en stressvolle situaties hebben onze aanpassing bepaald. Ook de maatschappij heeft grote invloed op onze ontwikkeling. Veel omgevingen waarin wij ons als kind en volwassene begeven (bijvoorbeeld school, televisie en nu de sociale media), socialiseren, beïnvloeden en vormen ons.

Overlevingsmechanisme

In welke fase er verstoring heeft plaatsgevonden, voorspelt eventuele problemen en onvermogen in de toekomst. Moest het kind als grote zus (omdat moeder het te zwaar had) voor alle kleine broertjes en zusjes zorgen, dan is het volwassen geworden kind waarschijnlijk zorgzaam. Een hele mooie kwaliteit. Ze kan veel dragen van anderen. En kan zich schuldig voelen als zij voor zichzelf kiest. Dus doet ze dat vaak niet. Onderdrukt ze regelmatig haar gevoelens en houdt de energie binnen. Wat weer vaak ten koste gaat van haar zelfzorg en grenzen stellen. Het gaat nog veel dieper dan dat, want haar moeder heeft het niet voor niets zwaar. Vaak als je terugkijkt in de geschiedenis van onze ouders en voorouders is vaak veel trauma en de effecten daarin terug te vinden. Bijvoorbeeld een vroeg overleden moeder of vader. De effecten daarvan op de opvoedende ouder. De broer die op de plek van de overleden vader kwam te staan. Of als je ouders jou vooral bevestigden in sporten en onvoldoende ruimte gaven om je gevoelens te uiten, dan ben je waarschijnlijk heel sterk en sportief. Maar tegelijkertijd vind je het moeilijk jezelf te uiten. En misschien is het helemaal lastig jouw gevoelens te voelen. Verberg je jouw kwetsbaarheid en maak je jezelf groot. Wat voor effect heeft dat op jouw kinderen? En wat hebben jouw ouders en voorouders meegemaakt waardoor zij zichzelf afsloten van hun gevoel? Een ander probeert alles bij elkaar te houden. Vindt het lastig verbinding met anderen te maken. Traumatische herinneringen uit de oorlog. Dood, verlies, pijn, afwezigheid. Een onbekende vader. Een afwezige moeder. Een vechtscheiding. En ga zo maar door. Ze zeggen dat tot wel zeven generaties terug de effecten van trauma nog steeds in ons familie systeem voelbaar of zichtbaar zijn.

Ontwikkeltrauma verschijnselen 

Ons overlevingsmechanisme werkt in ons volwassen leven door en beïnvloedt:

• De manier waarop we in het leven staan
• Hoe we verbonden zijn met ons eigen lichaam en energie
• Hoe we contact maken met de ander

Het laat sporen achter in onze geest, maar ook in ons lichaam door onder andere verkrampte spieren en een ontregeling van ons zenuwstelsel. Gevoelens worden onbewust onderdrukt. Vaak ben je je er niet eens van bewust of denk je dat je nu eenmaal zo bent en/of ervaar je het niet als een probleem. Totdat je ergens in vastloopt, je je geremd voelt en/of bepaald gedrag zich telkens herhaalt. In een aantal psychische aspecten van karakterstructuren zal je jezelf vast wel ergens in herkennen?

Vooral in stressvolle situaties wordt jouw overlevingsmechanisme onbewust strakker aangetrokken. Lees hier meer over op mijn pagina trauma en stress. Sommige delen van jezelf zijn uitvergroot en andere delen onvoldoende ontwikkeld of niet eens zichtbaar. Eigenlijk leef je niet je volledige aanwezige potentie.

Contact met een ander 

In contact met een ander worden onze overlevingsmechanismen ook vaak zichtbaar. Zoals we ons als kind binnen ons gezin hebben ontwikkeld. Zo verbinden wij ons als volwassenen aan anderen. Binnen intieme relaties vallen aspecten op. Je staat vaker onder druk en wordt eerder getriggerd. Wanneer je je meer bewust wordt, valt het op dat je vaak reageert vanuit oude interactie- en gedragspatronen die diep ingesleten zijn. Een vast script. Of het nu een vriendschappelijke of werkrelatie is. In het contact met de ander nemen we onszelf, onze persoonlijke conditionering, onze bagage en ‘toolbox’ met vaardigheden mee.

Als twee mensen elkaar ontmoetten, zoals een docent van de opleiding het zo mooi zei, ‘ontmoeten ook twee hechtingsgeschiedenissen en twee zenuwstelsels elkaar.’ Kun je je voorstellen wat dat voor effect heeft als er tijdens de ontmoeting of in de omgang ook je ontwikkeltrauma meespeelt? In de ontmoeting kunnen er allerlei misverstanden ontstaan. Je kent het wel. Je vindt iemand aardig, minder aardig, irritant zelfs. Je wordt geraakt negatief danwel positief. We hebben vaak de neiging om de verantwoordelijkheid van ons gevoel bij de ander te leggen. Ons gevoel op de ander projecteren. Allerlei interpretaties, oordelen of verwijten komen langs. Maar klopt dat wel?

Als je hier bewust van wordt, kan je zoveel beter met jezelf en de ander omgaan. Het is helemaal gaaf als je deze processen samen met die ander kunt onderzoeken. Om dit met elkaar te creëren, is er van beide kanten bewustzijn en commitment nodig. Het versterkt de onderlinge verbinding.

Professionals die met mensen werken  

Ook als je met mensen werkt, is het interessant en misschien wel noodzakelijk bewust te zijn van de ontmoeting van hechtingsgeschiedenissen. Te ervaren wanneer systemen op elkaar reageren. Er vindt over en weer overdracht plaats. We pikken zoveel signalen op en reageren vaak onbewust. En projecteren veel van onze binnenwereld op de ander. Wat is van jou? Wat is van de ander. Reageer je op de ander of reageer je vanuit jezelf? Lichaamsbewustzijn is hierbij noodzakelijk, want zonder de verbinding met het lijf gaan we aan zoveel informatie voorbij.

Bovendien is er veel te vertellen over trauma en organisatiesystemen. Mensen met dezelfde interesses en kwaliteiten, maar ook dezelfde valkuilen, vinden elkaar binnen organisaties. In combinatie met stress, door welke reden dan ook, kunnen bepaalde patronen hardnekkig worden. Veel mensen aan het overleven heeft op de lange termijn grote gevolgen. Ook ingrijpende gebeurtenissen en veranderingen hebben binnen een systeem verwerking nodig. Als er onvoldoende ruimte wordt gemaakt voor ‘verwerking’ dan blijft het binnen het systeem aanwezig. Als een open wond. Een probleem in het hier en nu kan een echo uit het verleden zijn. We krijgen vaak onze vinger er niet achter. Als ik met groepen werk valt het woord veiligheid heel vaak. We moeten ons veilig voelen om helemaal onszelf te kunnen zijn. Wanneer we ons onveilig voelen, nemen onze overlevingsmechanismes het van ons over. Een veilig klimaat is de basis om met elkaar te kunnen samenwerken.

Persoonlijke ervaringsverhalen

Ik heb zelf verschillende ontwikkelfases minder goed doorlopen. Als een kameleon wist ik mij overal goed aan te passen. Vaak ten koste van mezelf. Toen mijn wereld groter werd, bleek mijn onbewuste strategie minder goed te werken en liep ik in mijn leven meerdere keren vast. Ben je geïnteresseerd in mijn ervaringsverhalen en de manier waarop ik hiermee ben omgegaan. Klik dan hier.

Ben je nieuwsgierig naar jouw karakterstructuur. Test hier gratis jouw profiel. Heeft u naar aanleiding van bovenstaande tekst vragen of wilt u meer informatie? Neem dan contact met me op voor een telefonische kennismaking of eerste sessie. Mijn praktijk zit in Voorburg. Nabij Den Haag.

Contactgegevens:
Sirpa van der Steen – Ilsink
06-55831296